Damak – Dudak Yarığı (Tavşan Dudak)

Damak - Dudak Yarığı Nedir?

Dudak yarığı (Cleft lip) halk dilinde “Tavşan dudak”, “Kurt ağızı“ olarak bilinen doğumsal bir anomalidir. Damak-dudak yarığı; anne karnında yüzün gelişimi sırasında birleşmesi gereken parçaların eksik birleşmesi veya hiç birleşememesi sonucu oluşan hastalıklardır.

Türkiye’de yaklaşık her 1000 doğumda 1 sıklığında görülen bu hastalık, sıklıkla dudakta, damakta ve burun deliklerinde ayrışma şeklinde (tavşan dudağı görünümü) kendini gösterir. Hafif tipte olabileceği gibi tüm yüzü etkileyen ağır tipleri de görülebilir.

Damak ve Dudak Yarığı

Damak - Dudak Yarığı Oluşmasının Nedenleri

  • Genetik faktörler,
  • Gelişimi etkileyen çevresel faktörler,
  • Yakın akraba evlilikleri,
  • Sigara,
  • Epilepsi ilaçları,
  • Vitamin eksiklikleri ön planda olmakta iken bilinen bir neden olmadan da görülebilir.

Damak - Dudak Yarıkları Kaç Yaşında Ameliyat Edilir?

Damak ve dudak yarığının ve beraberindeki burun yapısı bozukluklarının derecesine göre cerrahi tedaviler, çocuğun gelişimi sürecinde 3 aylık iken başlar 18 yaşına kadar birkaç seansta tamamlanmaktadır.

Damak - Dudak Yarığı Tipleri Nelerdir?

  1. Sadece dudak yarığı,
  2. Sadece damak yarığı,
  3. Hem dudak hem damak yarığı şeklinde olabilir.

Damak – dudak yarıkları hafif bir şekilde olabildiği gibi yüzün bir kısmını etkileyen damak ve dudağın tamamen ayrık kaldığı ağır tiplere kadar çeşitli formlarda görülebilir. Dudağın aşırı etkilendiği durumlarda genellikle burun yapısı da etkilenir. Damağın etkilenme özelliğine göre dişlerin gelişiminde sorunlar sıklıkla görülmektedir.

Yarık Damak & Dudak Ameliyat Öncesi Hazırlık

Dudak yarığı için genellikle 3 aylık olması, damak yarığı onarımı için 9 aylık olması beklenir; ancak bu aşamada diş hekimliğinin desteği ile hazırlanan damak apareyleri ile bebeğin beslenmesi ve yarığın bir miktar küçültülmesi sağlanabilir. Bu apereylerin burun gelişimine de destek olması sağlanabilir.

Damak - Dudak Yarıklarında Ameliyat Öncesi Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Bebekler genellikle düşük ağırlıkta olsalar da anne sütü ve uygun standart formülle mamalarda ağızdan beslenerek ameliyat için uygun kilolara ulaştırılmaları gerekir. Dudak yarıklarında beslenme daha kolay olduğu halde, damak yarıklarında gıdanın burun boşluğuna kolay geçmesi ve reflülerin sık görülmesi nedeniyle bebeği beslenme sırasında düz yatırmak önerilmez, 45 derecelik bir eğimle başın yüksekte tutulması önerilir. 30 dakikadan uzun sürmeyen küçük miktarlarda ve sık sık beslenme önerilir. Bu bebeklerde daha fazla hava görüldüğünden sık sık gaz çıkartma ve ılık beslenme önerilidir. Bu bebeklerde emme yeterince yapılamadığından geniş ağızlı biberon veya kaşıkla beslenme önerilir.

Damak - Dudak Yarıklarının Tedavisinde Ekipte Hangi Bölümler Yer Alır?

Dudak ve damak yarıklı hastaların tedavisi uzun ve yoğun bir süreçtir. Bu süreçte;

  • Plastik cerrahlar,
  • Konuşma terapistleri,
  • Diş hekimleri,
  • Kulak burun boğaz uzmanları.

Gerekirse sosyal danışman veya psikologlardan yararlanılır. Damak yarığı olan bebeklerde genellikle orta kulakta sıvı birikimi sık olduğundan işitme problemi oluşmaması için belirli aralıklarda kulak muayenesi yapılması önerilir.

Dudak ve Damak Yarığı Ameliyatı Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

Dudak yarıklarında bebek genellikle yara izinin daha iyi iyileşmesi nedeniyle 3 ay civarında, Damak yarıklarında ise 9 ay civarında yeterli kiloya ulaşıldıktan sonra genel anestezi altında ameliyat edilir.

Yapılış aşamaları ise;

  1. Ameliyat öncesinde bebeğin tahlilleri yapılır,
  2. Anestezi konsültasyonu ve gerekirse pediatri konsültasyonu yapılarak ameliyat öncesi olası riskleriniz gözden geçirilerek güvenli bir şekilde anestezi alması sağlanır.
  3. Ameliyattan önce güvenli anestezi için bebek en az 4 saat aç bırakılır.
  4. Ameliyat öncesi operasyonun planlanması amacıyla çeşitli çizimler ve fotoğraf çekimleri yapılır.
  5. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve dudak yarığının özelliğine bağlı olarak 1-2 saat sürer.
  6. Ameliyat sırasında, yarığın iki kenarında dokular yaklaştırılarak ve dudak ve dudak bütünlüğü sağlanmaktadır.
  7. Bu onarım sırasında yumuşak damak kasları da onarılmakta, bu şekilde çocuğun doğru konuşması amaçlanmaktadır.
  8. Ayrıca başka yerinden kemik veya doku almak gerekir ise başka bir yerden kesi yapmak gerekebilir.